شهرستان دره‌شهر
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
مختصات: ۳۳.۰۸° شمالی ۴۷.۲۲° شرقی شهرستان دره شهر یکی ازشهرستانهای کوهپایه کبیرکوه از سلسله جبال زاگرس و مرکز آن شهر دره‌شهر
است. این شهرستان درحاشیه رودخانه سیمره و در شرق حوزه جغرافیایی استان
ایلام واقع شده است. شهرستان٬ از شرق به استانهای لرستان وخوزستان واز غرب
به شهرستان ایلام محدود است. گویش مردمان این شهرستان به طورعمده٬ لری خرم
آبادی و لکی (دراکثرواژگان مشابه کردی سورانی) و اقلیت جمعیت با زبانهای
عربی وکردی تکلم میکنند. کبیرکوه امتدادجنوبی شهرستان رااحاطه که پوشش
جنگلی آن موجب تلطیف هواوزیبایی منطقه بخصوص درفصول زمستان (اواخرفصل) و
بهارشده است.[۳][۴][۵] بنابر سرشماری مرکز آمار ایران، جمعیت شهرستان دره
شهر در سال ۱۳۹۰ برابر با ۵۹٫۵۵۱ نفر بوده‌است و جمعیت مرکز شهرستان حدود
۲۴٬۰۰۰ نفر است.شهرتاریخی ماداکتو(شهرقدیمی دره شهر) درحاشیه شهر کنونی دره
شهرواقع شده است.
تقسیمات کشوری
این شهرستان دارای سه بخش و شش دهستان است:
نقاط شهری: دره‌شهر ماژین
بخش آبدانان درسال۱۳۷۴ وبخش بدره در۹ تیر۱۳۹۲ از شهرستان دره شهر منتزع وبه شهرستان ارتقاءیافتند.
جمعیت
بنابر سرشماری مرکز آمار ایران، جمعیت شهرستان دره شهر در سال ۱۳۹۰ برابر با ۵۹٫۵۵۱ نفر بوده‌است[۱]. مردم شهرستان درصورت اقدام به مهاجرت ٬اغلب تمایل دارند به شهرهای خرم آباد٬تهران وکرج مهاجرت نمایند.
تاریخ
دره شهر در دوره ساسانی یکی از پایتخت‌های ایران بوده واز دوره مس سنگی
سابقه سکونت وشهری داشته. این شهر درحال حاضر به لحاظ زمین‌شناسی بزرگترین
ژئوپارک دنیا محسوب میشود و همچنین بزرگترین شهرتاریخی غرب کشوربه شمار می
آیدضمن آنکه دومین شهر بزرگ استان بعدازشهر ایلام (به لحاظ گستردگی شهر)
میباشد.[نیازمند منبع]
دره‌شهر در زمان‌های مختلف تاریخی به علل متعدد بارها ویران و آباد گشته، از جمله عوامل مؤثر در ویرانی آن می‌توان لشکر کشی سپاهیان آشور و اعراب را نام برد. دره شهر محل شهر باستانی ماداکتو پایتخت عیلامیان بوده‌است.[نیازمند منبع] به نظر می‌رسد که این شهراولین شهر عیلامی بوده‌است که در حمله آشور بانی پال ویران شده و در زمان حکومت هخامنشیان یا اهمیت گذشته را نداشته و یا همچنان در ویرانی به سر می‌برده‌است، ولی در زمان اشکانیان دوره تجدید حیات آن بوده و در عهد ساسانیان نیز مجدداً آباد گردیده و رونق یافته‌است.
دره شهریکی از قدیمی‌ترین مناطق مسکونی در ایران میباشد که در گذشته با
نام سیمره شناخته می‌شد و بعد از حمله مغول به ایران همیشه جزئی از لرستان
بوده و تا زمان حکومت پهلوی تحت سلطه اتابکان لر بوده‌است و بعد از تصویب ایجاد استان ایلام از لرستان جدا و جزئی استان ایلام (همان پشتکوه لرستان) گردید.[نیازمند منبع]
در ویرانه‌های به جای مانده از این شهر در زمان ساسانیان، آثار شهرسازی که در آن دوره معمول بوده به چشم می‌خورد. سکه‌های یافت شده در خرابه‌های دره شهربه خسرو سوم
و جانشینان او متعلق است. شهرکنونی دره شهردردامنه کبیرکوه ودرحاشیه شهر
باستانی آن دوره خود (دوره ساسانی) و رودخانه سیمره قرار دارد، و از
استعداد کشاورزی، منابع آب غنی، مراتع سبز و جنگل‌های انبوهی برخوردار است.
آشنایی بیشتر باشهرستان
رودخانه های متعددودائم و زمینهای حاصلخیزودمای مناسب وآب وهوای معتدل
استعدادکشاورزی ودامپروری منطقه ازاهمیت ویژه ای برخوردارند. سرمایه گذاری
درزمینه های فوق استعدادهای بالقوه منطقه رابلفعل مینمایدوموجب شکوفایی
اقتصادی ورفاه بیشتروبهترمیگردد.دره شهردرسال 1343به شهرستان تبدیل ودارای 3
بخش بدره ،مرکزی وماژین میباشدوبخش آبدانان درسال 1374 ازاین شهرستان
منتزع وبه شهرستان تبدیل گردید. طوایف وقومهای مختلف درکنارهم زندگی
میکنندودرکارهای اجتماعی(عروسی،سوگواری وغیره)درکنارهمدیگرومشارکت درفعالیت
های اجتماعی درسختیهاوشادیهاسهیم میشوند. سخت کوشی یکی ازصفات مردان وزنان
که نیمی ازجامعه هستندمیباشدهمدوش وهمراه هم تازیانه های سرماوگرماراتحمل
مینمایندتاباسختیهای طبیعت ستیزومنبع درآمدومعاش خودراتقویت نمایند.
امکانات بهداشتی ازقبیل یک بیمارستان96 تختخوابی٬ 26 خانه بهداشت 9
مرکزبهداشتی ودرمانی و 9داروخانه٬ خدمات بهداشتی ودرمانی راجهت مردم فراهم
می نمایند. اعتقادات وباورهای مردم نشأت گرفته ازتعالیم اسلامی است وعلم
ودانش ومعرفت دینی وجامعه پذیری اساس ارزشهاوهنجارهای اجتماعی نزدمردم
واجداهمیت میباشند. هزینه تحصیل درسبدهزینه خانواردرصدبالایی دارد.رقابت
علمی وفرهنگی دربین مردم حاکم میباشدکه میتوانددرآینده موجبات پویایی وتحرک
جامعه شهری وروستایی رافراهم نماید. درحال حاضر84%جمعیت باسوادو16% بی
سوادهستند. اراضی حاصلخیربمیزان 28000 هکتار(6000 هکتارآبی و22000
هکتاردیم)رودخانه های متعدد-استعدادکشاورزی منطقه ضرورت تعاونیهای تولیدی
شرکتهای مکانیزاسیون وتقویت بنیه های علمی وسرمایه گذاریهای بیشتررامضاعف
میکند. دره شهردارای آثارباستانی زیاداست که عبارتنداز:
1-آتشکده دره شهر
2-پل گاومیشان
3-شکارگاه بهرام چوبین
4-شهرباستانی مهرگانکده(مهرجانقذق)
5-دربندوتنگ کافرای بدره.
آثارباستانی فوق مؤیدتمدن وفرهنگ این شهرستان وملت برزگ ایران اسلامی هستند.
وجودقلعه های متعدددرفواصل منطقه دردامنه کبیرکوه ازبدره تاماژین
بیانگرموقیعت خاص واستراتژیک شهرستان ازلحاظ سیاسی اجتماعی بوده است.
شهرباستانی ومردم گذشته آن،حوادث تلخ زلزله ،حمله قوم مغول،وتیموریان شیوع بیماری وباوطاعون،هجوم ملخ وآفت سن وقحطی رالمس کرده اند.
طبیعت همانندگذشته خسارت وزیانهای خودرابه مردم تحمیل میکندودرسال 1370
هجوم سیل تعداد9 دانش آموزرابه کام مرگ فرستاد.بااوج گیری انقلاب مردم
مسلمان این شهرستان مراتب انزجارخودراازرژیم منحوس پهلوی ابرازداشتندجوانان
برومندمنطقه باحضورپرشوردرصحنه های انقلاب ودفاع مقدس وبااهداء164
شهیدو600 جانبازو 30 آزاده و635000 بسیجی رزمنده درتحکیم پایه های انقلاب
اسلامی ونظام جمهوری اسلامی سهیم شدند.
باوجودقومیت ها وطوایف متعددشهروندان باتحمل همدیگردرعرصه مشارکتهای
اجتماعی وسیاسی حضورمستمردارندودرهمه انتخابات ومراسمات مذهبی شرکت فعال
داشته اند.
موقعیت جغرافیایی وجغرافیای طبیعی شهرستان دره شهر
شهرستان دره شهردرغرب کشورواقع،که ازشمال وشمال شرقی به استان لرستان
کوه (مله)ورودخانه معروف سیمره ازجنوب به کبیرکوه وشهرستان آبدانان ازمغرب
به ایلام ومهران وازمشرق به ادامه رودخانه سیمره واستان لرستان محدودمیشود.
شهرستان دره شهردر33% و9 دقیقه عرض شمالی و47 درجه و24 دقیقه طول شرقی
گرینویچ واقع وارتفاع آن ازسطح دریا1150 متر است ومساحت آن 1480
کیلومترمربع میباشد.
کبیرکوه همچون کمربندی سرتاسرقسمت جنوبی شهرستان رااحاطه کرده ووجودپوشش
جنگلی متنوع واستپ های کوهی وانواع درختان ودرختچه ها،علاوه براینکه نقش
بسزایی دراعتدال وتلطیف آب وهوایی شهرستان داردزمینه مناسبی برای رونق
اقتصادی مردم درابعادکشاورزی ودامپروری ایجادنموده است.
میزان نزولات جوی دراین شهرستان بین 250 تا400 میلیمترمتغییربوده ودامنه
تغیرات درجه حرارت دمااز2 -الی 45+ سانتیگرادرامیتوان درسطح شهرستان
مشاهده نمود.تعدادماههای خشک منطقه ازنیمه دوم اردیبهشت ماه لغایت نیمه دوم
مهرماه میباشد.
رودخانه ها:
1- رودخانه سیمره:
ازگاماسیاب نهاوندسرچشمه گرفته پس ازعبورازقسمت شمالی شهرستان
وعبورازاراضی حاصلخیزومستعدمنطقه به روی کرخه وارد،سپس ادامه آنهابه
هورالعظیم میریزد.
2- رودخانه سیکان:
ازدامنه شمالی کبیرکوه درروستای فرهادآبدسرچشمه گرفته وپس ازعبورازمیان اراضی حاصل خیزومشروب نمودن اراضی به رودخانه سیمره میریزد.
3- رودخانه دره شهر:
ازدامنه شمالی کبیرکوه درتنگه دره شهرخارج وپس ازعبورازوسط شهرومشروب ساختن اراضی در4کیلومتری شمال
4-رودخانه ماژین:
از دامنه کبیرکوه در منطقه ای بنام پشته ماژین سرچشمه گرفته وپس از عبور
ازداخل مرکز دهستان ماژین واستفاده کشاورزان از آب آن به رودخانه سیمره
وارد میشود
5-رودخانه کلم:
در دامنه شمالی کبیرکوه از منطقه ای بنام کلم از داخل لایه های سنگی
خارج وپس از عبور از روستای کلم واستفاده کشاورزی علی الخصوص شالیزار وباغ
از آب آن به رودخانه سیمره میریزد.
آب رودخانه های مذکورشیرین وگواراوبه استثناءرودخانه سیمره به روی بقیه رودخانه هابندهای انحرافی وپوشش انهارانجام شده است.
عبوررودخانه دره شهرازوسط شهرهمه ساله براثرنزولات جوی وجاری شدن سیل
خسارات هنگفتی به منازل مسکونی اماکن تجاری وتاسیسات عمومی نظیرلوله کشی آب
آشامیدنی،پل های داخل شهر،جداول وخیابان ها واردمی آوردکه لزوم چاره
اندیشی دراین رابطه وتکمیل سیل بندداخل شهرازابتدای محدوده قانونی
شهرتاانتهای کوی طالقانی اجتناب ناپذیراست که میزان اعتبارات موردنیازجهت
تحقق این هدف که ازکارهای زیربنایی شهرمیباشددرقسمت طرح های پیشنهادی آورده
شده است.
سیمای شهرستان وواحدهای تقسیمات کشوری:
دره شهردرسال 1343 به شهرستان تبدیل شدوازآن تاریخ ادارات رسماًشروع به
فعالیت نمودندهم اکنون دارای سه بخش مرکزی،بدره،ماژین و6 دهستان میباشد
وجمعیت شهرستان 56822 نفربراساس سرشماری آبان ماه 1385 میباشد.تاسال 1374
بخش آبدانان باجمعیتی 45000 نفری ازتوابع این شهرستان بودکه بنابه تصویب
هیات دولت ازدره شهرانتزاع وبه شهرستانی مستقل تبدیل گردید.
شهرستان دره شهربراساس تقسیمات کشوری دارای 3 بخش ،6 دهستان و96 روستا میباشد.
الف-بخش مرکزی :دارای 2دهستان میباشد
1- دهستان ارموبه مرکزیت روستای ارموو12 روستای اقماری
2- دهستان زرین دشت به مرکزیت روستای دشت آبادو26 روستای تابعه
ب-بخش ماژین: به مرکزیت ماژین مرکزی دارای 2 دهستان میدان خلف وکولکنی ودارای 32 روستای تابعه
ج- بخش بدره: دارای 2 دهستان میباشد.
1- دهستان هندیمنی به مرکزیت روستای چشمه شیرین و12 روستای تابعه
2- دهستان دوستان به مرکزیت شهرک ولیعصر(عج)و13 روستای تابعه
سیاسی:
باتوجه به اینکه همه مردم شهرستان مسلمان ودارای مذهب شیعه
میباشندازنظراقلیتهای دینی ومذهبی مواردی وجودنداردبااین توصیف همگی
آنهاپیروولایت فقیه وحامی نظام جمهوری اسلامی وبرنامه های دولت کریمه
میباشندودرطول 8 سال دفاع مقدس همواره درخدمت جبهه وجنگ بوده اندوازهیچ
کوششی دراین راه دریغ نکرده اندودرکلیه مراسمات دینی ومذهبی وملی وهمچنین
انتخابات گذشته فعالانه شرکت نموده اند ولی باتوجه به این مسائل بایستی
اذعان داشت چون اکثرروزنامه های کثیرالانتشاردراین شهرستان دردسترس
افراداهل مطالعه قرارمیگیرددراین صورت گرایش های خاص درمیان آنهابراساس
جناح بندی هایی که درمرکزشکل گرفته به وجودآمده ولی باتوجه به بافت فرهنگی
منطقه افرادکمتردرمجامع عمومی دراین موارداظهارنظرمینمایند.هرچه هست دردرون
افرادنهفته است که تجزیه وتحلیل آن برای مسئولین اجرایی واطلاعاتی منطقه
احتیاج به تلاش وکوشش بیشتری داردکه نتیجه آن درانتخابات ریاست جمهوری (حجت
الاسلام خاتمی)به وضوح آشکارونمایان گردید.
ضمناًازتشکل های سیاسی کشور 1-سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی2-جبهه
مشارکت ایران اسلامی3-حزب اعتمادملی4-جمعیت مؤتلفه اسلامی دراین شهرستان
شعبه دایرکرده وافرادی رابه عنوان عضوپذیرش نموده ودارای مجوزقانونی
میباشند.
تشکل های صنفی فعال درشهرستان عبارتنداز:اتحادیه صنفی خبازان –قصابان
ومرغ فروشان-تعویض روغن وپنچرگیری-لوازم خانگی –مصالح ساختمانی-میوه وتره
بار-طلافروشان وعکاسان-خواروباروخشکبار-لبنیات فروشان که دارای مجوزقانونی
بوده وفعالیت مینمایند.
هیئت های مذهبی درشهرستان تعداد44 مورداست که بامجوزازسازمان تبلیغات اسلامی استان درمراسمات به صورت فعالانه برنامه اجراءمیکنند.
انجمن های فرهنگی ،هنری ،ادبی درشهرستان شامل:انجمن خوشنویسان،انجمن
شعروادب،گروه تأترگروه موسیقی که بامجوزازاداره ارشاداسلامی فعالیت میکنند
وجه تسمیه و پیشینه تاریخی – دره شهر:
نام دره شهر شاید از رود سیمره گرفته شده باشد که این رود تا قبل از
ورود ایلام گاماسب نام دارد و هنگام ورود به ایلام سیمره نامیده می شود.
آورده اند که چون دره شهر در کنار رود سیمره در دره ای از دره های کبیر کوه
قرار گرفته، دره شهر نام یافته است. شهر تاریخی و باستانی دره شهر در
ادوار مختلف بارها ویران و آباد گشته است. از جمله عوامل ویرانی آن تاخت و
تاز سپاهیان آشور و عرب ها بوده است. بنا بر نظری، دره شهر محل شهر باستانی
‹‹ماداکتو›› پایتخت عیلامی است. عیلامیان که دردوره عهد باستان فرمانروای
کوه های لرستان بودند؛ دره رودخانه و راه بزرگ ارتباطی منطقه و مرز شمالی
را متصرف شدند و اماکن مستحکمی تاسیس نمودند که ماداکتو پایتخت دوم آنان از
آن جمله است. ظاهرا دره شهر اولین شهر عیلامی بوده است که در حمله آشور
بانی پال ویران و مردم آن قتل عام شده اند. در دره سیمره بقایای خرابه های
عهد ساسانی به جامانده اند. ظاهرا دره شهر در دوره اعتلای هخامنشیان هنوز
هم ویران بوده و یا اهمیت گذشته را نداشته است، اما عهد اشکانیان دوره
تجدید حیات آن بوده و در دوره ساسانی نیز مجددا رونق یافته و آباد گردیده
است. در خرابه های دره شهر که بازمانده یک شهر از زمان ساسانیان است، آثار
چهار راه ها، کوچه ها و معابر با نظم ویژه ای که در شهر سازی آن دوره معمول
بود، باقی مانده است. سکه هایی که در خرابه های دره شهر پیدا شده اند به
خسرو سوم و جانشیان او تعلق دارند. گفته می شد که دره شهر در هنگام آبادانی
متجاوز از ۵۰۰۰ خانه داشته است. درمیان خرابه های آن اثری از ساختمانی که
شاید روزی مسجد و یا عبادتگاه دوره اسلامی بوده باشد، یافت نشده است. در
حال حاضر شهر دره شهر که در دامنه کبیر کوه و در کنار خرابه های شهر
باستانی دوره ساسانی و رودخانه خروشان سیمره قرار دارد، با استعداد کشاورزی
وافر، منابع آب غنی، مراتع سبز و جنگل های انبوه یکی از شهرهای باستانی و
مهم استان ایلام محسوب می شود. برخی بر این باورند که دره شهر را خسرو
پرویز پادشاه ساسانی ساخته است. گفته می شود اسکندر مقدونی هنگامی که از
شوش عازم شعر کلنی بوده از دره شهر عبور کرده است . پس از حمله اعراب سیمره
یا دره شهر حاکم نشین مهرجانقذق شد و تا سده چهارم هجری قمری، آباد و
پرنعمت بوده است . ابودلف در سفر نامه خود می نویسد : سیمره نیز شهر زیبایی
است که در آن درختان خرما و زیتون و گردو و در طرف دیگر برف و کوهستان با
هم دیده می شوند. یاقوت حموی نیزدر باره دره شهر می نویسد: شهری است در
نواحی جبل به سوی خوزستان و آن را مهرجانقذق خوانند و آن آبادان و دارای
میوه ها و آب است. اماکن مذهبی – دره شهر:
آرامگاه بابا سیف‌الدین - دره شهر: آرامگاه بابا سیف الدین در
شمال شرقی دره شهر، در دامنه تپه‌ای موسوم به "چهار طاق" قرار دارد.
در داخل مقبره، دو قبر است که روی آن‌ها سنگ نبشته‌ای وجود ندارد.
در بالای درورودی، سنگ نوشته کوچکی نصب شده که مضمون آن چنین
است: «امیر غلامرضاخان هاشمی در سنه ۱۳۵۰بقعه امامزاده سید سیف
الدین (ع) را تعمیر کرده است». مصالح ساختمان آن سنگ، گچ و آجر
است و روی بقعه‌را نیز با گچ سفید کاری کرده‌اند. در اطراف این
آرامگاه درختان چند صد ساله وجود دارد.
بقعه امامزاده صالح - دره شهر: بقعه امامزاده صالح در گورستان
ماژین از توابع دره شهر واقع شده است. این بقعه‌چهارگوش در دو طبقه
با گنبد هرمی شکل ساخته شده است. مرقد اصلی در طبقه زیرین قرار
دارد. این طبقه‌تماماً با آجر ساخته شده و با طاق جناغی پوشش شده
است. در طبقه دوم بنا قبری با سنگ، گچ و پوشش‌سفالی وجود دارد. این
بنا که به قرن هشتم هجری قمری تعلق دارد، به مرمت و بازسازی
احتیاج دارد. گچ بریهای‌داخل مقبره از جمله آثار ارزنده و بی نظیر
دوره مربوطه است.
بقعه جابر - دره شهر: در انتهای دره خیرجار و در دامنه کوه
چال‌می دره شهر، مقبره‌ای همانند مقبره دانیال شوش‌احداث شده است.
در ورودی آن رو به شمال است و به کفش‌کن باز میشود. طول مقبره ۱۵
متر و عرض آن ۹متر است. این بنا ۸ ستون دارد. کف مقبره، دو پلّه
پایین‌تر از کف کفش‌کن است. در دیوار جنوبی، محرابی به‌بلندی ۱۸۰
سانتی متر قرار دارد. در قسمت پایین آن کتیبه‌ای گچبری شده وجود
دارد که در اطراف آن کلمات‌مقدس و بر سطح میانی آن چند گل نقش
شده‌اند. این بقعه از زیارتگاه‌های بسیار مهم دره شهر است.
آثار تاریخی – دره شهر:
تنگ بهرام چوبین - دره شهر: تنگ بهرام چوبین یکی از مهّمترین
دره‌های کم عرض و بسیار مرتفع و استراتژیک در ضلع غربی مسیر جاده
دره شهر به پلدختر است. این تنگه که آن را شکارگاه بهرام می‌گویند،
آثار ارزنده فراوان‌در قسمت ورودی، پیشانی و ارتفاعات دارد که از
آثار یک قلعه دوران ساسانی به‌جامانده و از سنگ و گچ ساخته‌شده
است. آثار پلکان‌های سنگی و چهار آب انبار که در صخره‌های سنگ و
سخت تراشیده و به هم مرتبط‌شده‌اند، از آثار تاریخی این تنگ است.
بقایای شهر باستانی دره‌شهر - دره شهر: بقایای شهر ساسانی دره شهر
در حد واسط شهر جدید و روستای بهمن‌آباد قرار دارد و قسمت اعظم
زمینهای غربی شهر را در بر می‌گیرد. در حال حاضر آثاری از قوس‌ها
وطاق‌ها، سقف‌های گنبدی و نیز نشانه هایی از وجود معابر، کوچه‌ها و
شبکه ارتباط شهری در بافت این ویرانه‌ها مشهود است. قدمت این شهر
با توجه به سکه‌های مکشوفه، به زمان خسرو سوم ساسانی و جانشینانش
می‌رسد.
آتشکده دره شهر - دره شهر: در خیابان نیروی هوایی دره شهر بنای
یک آتشکده به صورت چهار طاقی باقی‌مانده است. این بنا را در محل
"طاق" می‌گویند. اصل بنا تماماً با قلوه سنگ و گچ ساخته شده است.
این طاق‌مورد مرمت بازسازی قرار گرفته است.
پل گاومیشان - دره شهر: پل گاومیشان در مسیر رود سیمره، در تلاقی
با رود کشکان بنا شده است. بنای اوّلیه آن‌به دوران ساسانی مربوط
است، ولی قوس‌های جناقی آجری و تعمیرات سنگی کنونی آن نشانگر
مرمت آن دردوره‌های اخیر است. این پل به دستور حسنقلی خان ابو
قداره، والی پشتکوه تعمیر شده است. در حال حاضر پل‌گاومیشان به
صورت نیمه مخروبه درآمده‌است.
پل جم نَمشت - دره شهر: این پل در مسیر رود سیمره در ۴ کیلومتری
شمال دره شهر در مقابل روستای چم کلان‌احداث شده است. مصالح آن
قلوه سنگ و ساروج است و اینک بقایای پایه‌های بیرونی و موج
شکن‌های آن‌باقی مانده است. قدمت این پل به دوره ساسانی می‌رسد.
ولی تا سده‌های اخیر مورد استفاده بوده است. این پل‌با خطی مستقیم
به دهلیز ورودی آثار دوران ساسانی دره‌شهر مربوط میشود. پل جم
نمشت در زمان احداث ۱۸چشمه داشته است.
شهر باستانی ماژین (سیمره) - دره شهر: شهر باستانی ماژین در تنگ
ماژین دره‌شهر واقع شده است. هنوز دیواربناهای شهر قدیمی، آثار قصرها و
بازارهای تاریخی آن برجای مانده است. دیوارها عموماً از سنگ لاشه و
ملاط‌گچ ساخته شده است. با توجه به شکل ساختمان‌ها و مصالح بکار
رفته و سفال‌های پراکنده در پیرامون آن، احتمال می‌رود که این
محل، بقایای شهری از دوران ساسانی باشد. در داخل تنگ بر بدنه دیوار
قسمت چپ،کانالی کنده شده است که از پای آبشار دوم شروع شده و
تا شهر ادامه می‌یابد. این کانال در طول مسیر، در نقاطی‌مانند پیچ‌های
تند صخره‌ها و محل خروج از تنگ با سنگ و ساروج بنایی شده است.
تنگ ماژین - دره شهر: در تنگ ماژین از توابع دره‌شهر، دخمه‌ها و
اشکفت‌هایی وجود دارد که یکی از آن‌ها به غارکول کنی معروف است.
دهانه این غار در محل ورودی حدود ۳۰ متر طول دارد. در داخل حوض
کوچکی ازسنگ تراشیده وجود دارد که ملاط آن نیز از ساروج است.
علاوه بر غار کول کنی، ۱۲ دخمه دیگر نیز مشابه‌سکونت‌گاه‌های انسان
اولیه در این تنگ به‌جامانده است. از یک دخمه سه اشکفتی، یک
قطعه سفال از نوع‌سفال‌های نیمه هزاره اول قبل از میلاد به دست
آمده است.
پل ساسانی - دره شهر: این پل در انتهای جنوبی دره شهر و در
ابتدای تنگه‌ای به همین نام در دامنه کبیرکوه واقع‌شده است. بنای
اوّلیه آن سه چشمه طاق‌دار داشته است. ولی دو طاق اصلی آن
تخریب شده بود که در سال‌های‌اخیر مرمت شده است. هر یک از طاق‌های
آن از یکدیگر حدود ۵/۵ متر فاصله‌دارند.
شیخ مکان - دره شهر: تنگه و روستای شیخ مکان در حدود ۶ کیلومتری
جنوب شرقی دره شهر قرار دارد. درمدخل روستا، آثار و قسمت هایی از
عمارت یا قلعه‌ای آجری به‌جامانده است که قدمت آن به بیش از ۱۵۰
سال می‌رسد. در سمت غرب داخل قلعه و در دست اندازهای کوه، حصاری
محکم از قلوه سنگ و گچ با ظرافتی‌خاص احداث شده است. مشخصات
معماری بنا و مصالح به کار رفته در آن نشان می‌دهد که قلعه از آثار
دوره‌قاجاریه است. در میان تنگه و در مقابل قلعه شیخ، در مسیر
جریان آب رودخانه، بقایای یک آسیاب آبی برجای مانده است که
گفته میشود تا مدتی پیش قابل استفاده بود ولی در حال حاضر تخریب
شده است.
تپه تیخان (تیغن) - دره‌شهر: تپه باستانی تیخان در شمال شرق دره
شهر، در میان اراضی کشاورزی روستای‌جمشید آباد واقع شده است. در
گمانه زنی بر روی این تپه، ۴ طبقه از بالا به پایین بیرون آمده
است. سفال‌های به‌دست آمده در طبقه اول از نوع نخودی و آجری
ساده‌اند. در کنار سفال‌ها، نمونه‌هایی از تیغه‌های سنگ چخماق‌نیز یافت
شده است. همچنین در میان این آثار مکشوف، قطعات سنگ سه گوش به
رنگ سبز نیز دیده میشود.
تپه کوزه‌گران - دره‌شهر: تپه یا تل کوزه‌گران در حدود ۵/۵
کیلومتری تپه تیخان واقع شده و قدیمی‌تر و بزرگتر ازتپه تیخان است.
قدمت این تپه به اواخر هزاره سوم پیش از میلاد می‌رسد، ولی طبقه
اوّل این تپه به دوره‌ساسانی مربوط است. سفال‌های رنگین و منقوش
از طبقه زیرین تپه بدست آمده است. قسمتی از طبقات پایین‌این تپه
به گورستانی اختصاص داشته است که چند نوع گور در آن باقی مانده
است. قبرهای بالای تپه طبق آثارمکشوفه به دوره زرتشت تعلّق
دارند. گفته میشود این محل یک کارگاه کوزه‌گری بوده و به همین
دلیل به‌کوزه‌گران معروف شده است.
جاذبه های طبیعی – دره شهر:
رودخانه سیمره - دره شهر: این رودخانه بزرگ که در پائین دست
کرخه نامیده میشود، از حاشیه شرقی استان‌ایلام عبور میکند.
گاماسیاب، قره سو، چناره، کشکان و شعبه دیگری که از ارتفاعات
کامیاران و ماهی دشت‌سرچشمه می‌گیرد، شاخه‌های اصلی آن را تشکیل
می‌دهند. رودهای کوچک دیگری که از زه آب‌های دامنه شرقی‌ارتفاعات
کبیر کوه بوجود می‌آیند پس از عبور از مسیرهای کوتاه به سیمره ملحق
میشوند. سرچشمه وسرشاخه‌های این رودخانه قابلیت‌های تفرجگاهی جالب
توجهی دارد.
آثارتاریخی وطبیعی
- سدونیروگاه سیمره
- تنگ بهرام چوبین وآثاربی نظیر تاریخی ارتفاعات تنگه
- رودخانه سیمره
- شهرتاریخی ماداکتو
- آتشکده چهار طاقی در روستای سرخ‌آباد
- قلعه شیخ مکان
- امامزاده باباسیف‌الدین
- پل تاریخی گاومیشان مربوط به دوره ساسانیان در مسیر پلدختر
- قلعه هاشم‌آباد
- ارتفاعات زیبای کبیرکوه
- تنگه ماژین
- قلعه زینل در چمکلان
- آبشار هفت آسیاب کبیر کوه
- تپه‌های باستانی شهرستان دره شهر
- سراب کبیرکوه
- پشته فرهادآباد
- پارک تفریحی توریستی وگردشگری سراب
- پارک تفریحی ارم در ارمو
- آبشارماربره درارمو
- قلعه سه کسان
- موزه تاریخی دره شهر
- قلعه گل
- قلعه هزاردر
طرح‌های توسعه در ۱۳۸۷
طرح‌هایی که در سال ۱۳۸۷/۲۰۰۸ در این شهرستان به بهره‌برداری رسیدند
عبارتند از: بهره‌برداری از مخزن ۵ هزار مترمکعبی آب شرب دره‌شهر، طرح
تولید کود شیمیایی، طرح تولید شن و ماسه در حوزه دره‌شهر، روکش و آسفالت
جاده دره‌شهر، آبدانان در حوزه شهرستان دره‌شهر، آسفالت راه روستای موسی به
سمت خوش‌قدم(واقع
در شهرستان بدره)، آسفالت راه امامزاده پیرمحمد(واقع در شهرستان بدره)،
آسفالت راه روستای آرمو، کارگاه ساخت قطعات پلاستیکی و کارگاه ساخت بلوک
دیواری.[۳]
