به گزارش حوزه سیاست
خارجی خبرگزاری دانشجو، به نقل از شبکه تلویزیونی سی سی تی وی ، محمدجواد
ظریف در گفتگوی اختصاصی با تلویزیون چین تاکید کرد بی اعتمادی به آمریکا
مختص ایران نیست.
مجری این شبکه از ظریف پرسید با همتای چینی خود درباره چه مسائلی صحبت کردید؟
ظریف گفتما آینده روابطمان را بر همین اساس پیش بینی می کنیم. ما
درباره حوزه هایی که قرار است همکاری داشته باشیم گفتگو کردیم. از این رو
قرار است تعدادی تفاهمنامه میان دو طرف نهایی شود. من گفتگویی طولانی و
سازنده با وانگ یی همتای چینی خودم داشتم. ایران و چین درباره مسائل منطقه
ای، دو جانبه و بین المللی با یکدیگر همکاری داشته اند و دارند. چین یکی
از شرکای مهم در مذاکرات هسته ای پنج به علاوه یک بوده است و نقشی بسیار
سازنده داشته است و ما دوست داریم چین همچنان به این نقش سازنده خود ادامه
دهد. درباره مسئله هسته ای، ما بررسی کردیم که چین چگونه می تواند در اجرای
این توافقنامه نقش ایفا کند. بخشی از آن بازطراحی راکتور آب سنگین است.
چین می تواند نقش کلیدی در پنج به علاوه یک برای مدرنیزه کردن این راکتور
داشته باشد. در زمینه اقتصادی ما طرحهای زیادی داریم. از نظر نفت و گاز،
ایران منبعی امن و قابل اطمینان برای چین است. ما همچنین در جاده ابریشم
نیز با یکدیگر همکاری داریم. در ابتکار عملی که رئیس جمهور چین ارائه کرده
است، ایران می تواند نقشی مهم در برقراری ارتباط مسیرهای زمینی و دریایی در
مسیر جاده ابریشم داشته باشد. ایران می تواند ارتباط میان چین و آسیای
مرکزی به آبهای منطقه باشد. چین می تواند از طریق مسیر قرقیزستان،
تاجیکستان، افغانستان و ایران به خلیج فارس متصل شود. همچنین طرحهای صنعتی
داریم. ما همچنین در زمینه مبارزه با تروریسم و افراطی گرایی با چین همکاری
داریم.
مجری گفت به نظر شما چین چه نقشی در حصول توافق هسته ای ایران داشت؟
ظریف گفت ایران آماده مذاکرات بود. رئیس جمهور کنونی کشورمان در گذشته
مشاور امنیت ملی بود و خود من نیز نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد
بودم و ما در این خصوص مذاکره کردیم اما در آن زمان غرب حاضر نبود توافقی
منطقی را بپذیرد. توافقی که ما اکنون به آن رسیده ایم ، می توانست در سال
دوهزار و پنج حاصل شود. من در آن زمان در پاریس توافقی بسیار مشابه را
ارائه کردم. متاسفانه در آن زمان غرب فکر می کرد می تواند از طریق فشار و
زور، برنامه هسته ای ایران را متوقف کند، فکر می کرد می تواند اراده ایران
را برای استفاده از حق خود در هم بشکند. اما بعد از ده سال اعمال فشار و
زور، آنها به این نتیجه رسیدند که نمی توانند از این طریق به چیزی دست پیدا
کنند. به همین علت با انتخاب رئیس جمهور جدید در ایران و حاکم شدن جوی
جدید در تهران، وقتی ما آماده بازگشت به میز مذاکره بودیم و غرب هم متوجه
شده بود که مسیر فشار و زور فایده ای ندارد، حصول توافق امکانپذیر شد. وقتی
غرب تحریمها را علیه ایران شروع کرد، ایران فقط دویست سانتریفوژ داشت، در
حالیکه وقتی مذاکرات جدی را آغاز کردیم، ایران بیست هزار سانتریفوژ داشت.
بنابراین هر دو طرح به تفاهم رسیدند که اگر بخواهند به طرف دیگر زور بگویند
و با آن مخالفت کنند، سناریویی شکست خورده است. البته چین همیشه نقشی مثبت
داشته است. چین همیشه این دیدگاه را داشته که لازم است راه حلی بر اساس
مذاکره و گفتگو و احترام متقابل حاصل شود و چین همیشه بر این باور بوده است
استفاده از زور و فشار و تحریم اقتصادی راه درستی برای رسیدن به راه حلی
جامع نخواهد بود. از این رو چین از همان موضعی مثبت داشت. در جریان دو سال
مذاکرات چین همیشه نقشی مثبت در ارائه پیشنهادهای بسیار ارزشمند در شرایط
دشوار داشته است، هر زمان که ما به بن بست می رسیدیم یا پیشرفت مذاکرات
متوقف می شد، چین با دیدگاههای تازه و جدید خود پیشرفت دوباره مذاکرات را
میسر می کرد. اکنون هم نقش چین در مرحله اجرای توافقنامه نیز بی نهایت مهم
است زیرا چین نقشی کلیدی در یکی از مهمترین طرحهایی که قرار است اجرا کنیم،
خواهد داشت و آن مدرنیزه و به روز کردن راکتور آب سنگین اراک است به
طوریکه نه فقط توانمندیهای آن برای تحقیقات بیشتر خواهد شد بلکه خطر تکثیر
هسته ای را نیز کاهش خواهد داد. بنابراین نقش چین بسیار مفید بوده است و
امیدواریم و مطمئن هستیم که این نقش در آینده نیز ادامه پیدا خواهد کرد.
ظریف درباره نقض روسیه در توافق هسته ای ایران با وجود تنش با غرب بر
سر اوکراین و تحریمهای غرب علیه مسکو گفت شکی نیست که بدون مشارکت روسیه
در این روند، حصول توافق امکانپذیر نبود. روسیه از همان مراحل اول این
مذاکرات و پیش از آنکه من مسئولیت گفتگوها را در طرف ایرانی بر عهده بگیرم،
رویکردی گام به گام را برای حل این مسئله پیشنهاد کرده بود که در واقع
نقشه راهی بود که تا مدتی طبق آن حرکت می شد. در نهایت نیز معلوم شد نقشه
راه روسیه خیلی مفید بوده است و ما را به تفاهم رساند. با وجود تنش میان
روسیه و برخی کشورهای غربی، مسکو به همراه پکن، نقشی بسیار سازنده در این
روند داشت.
مجری گفت به نظر می رسد ایران دنبال عضویت کامل در سازمان همکاریهای شانگهای است.
ظریف گفت منطقه ما با دشواریهای جدی از جمله افراط گرایی ، خشونت و
مواد مخدر روبروست. برخی از اقتصادهای غیررسمی منطقه ما بر اساس جنایات
سازمان یافته و قاچاق مواد مخدر است. مهم است همه ما در مقابله با این
پدیده ها همکاری کنیم و ایران بازیگر مهمی در این منطقه بوده است و همیشه
دنبال صلح و ثبات در این منطقه بوده است همانطور که چین و روسیه نیز در این
مسیر حرکت می کنند. ما بر این باوریم حضور ایران در سازمان همکاریهای
شانگهای می تواند به این سازمان کمک زیادی بکند. بی اعتمادی موجود میان
ایران و آمریکا، نتیجه سیاستهای آمریکا و اظهار نظرهای مقامات این کشور
است. ما نمی توانیم ورق را برگردانیم اما می توانیم سعی کنیم به آینده و
حال نگاه داشته باشیم. مشکل این است که آمریکا همچنان به سیاستهای گذشته
خود ادامه می دهد، و این سیاستها نه فقط درباره ایران است ، بلکه این
سیاستها درباره منطقه شما نیز وجود دارد ، یعنی آمریکا هچنان به سیاستهای
گذشته خود در قبال کشورهای عضو سازمان همکاریهای شانگهای ادامه می دهد و
مردم این منطقه احساس می کنند سیاستهای آمریکا غیرسازنده است. همچنین
استفاده آمریکا از نیروی نظامی در افغانستان و عراق و منطقه منجر به افراطی
گری و خشونت شده است. بنابراین درباره سیاستهای آمریکا در سراسر منطقه بی
اعتمادی وجود دارد و این بی اعتمادی مختص به ایران نیست.
تضمین می دهیم برنامه هسته ای ایران صلح آمیز است
ظریف تاکید کرد ایران هیچ مشکلی ندارد که تضمین کند برنامه هسته ای اش صرفا برای مقاصد صلح آمیز است.
مجری این شبکه از ظریف پرسید آیا فکر می کنید کشور شما اجازه خواهد
داد بازرسان بین المللی وارد محدوده های حساس شوند و راستی آزماییهای جامع
انجام دهند تا مطمئن شوند که شما توافقنامه را اجرا می کنید؟
ظریف گفت پارامترها و عناصر راستی آزمایی در برجام کاملا روشن است و البته
استانداردها و معیارهای بین المللی نیز در پروتکل الحاقی و دیگر ابزارهای
بین المللی وجود دارد که به منظور کسب اطمینان از اینکه راستی آزمایی کاملا
قانونمند و بر اساس مقررات است، باید رعایت شود، همچنین نباید این کارها
با امنیت ملی ایران تضاد داشته باشد و در آن اخلال ایجاد کند و همچنین
نباید ابزاری برای مداخله در امور داخلی ایران یا برای کسب اطلاعات از
جاهایی باشد که ربطی به فعالیتهای هسته ای ایران ندارد. ما مطمئن هستیم در
عین حالی که این محدودیتها و معیارهای بین المللی رعایت خواهد شد ، ایران
هیچ مشکلی ندارد که تضمین کند برنامه هسته ای اش صرفا برای مقاصد صلح آمیز
است.
مجری گفت قانونگذاران در واشنگتن قصد دارند درباره آینده برنامه
هسته ای شما، رای گیری تاریخی انجام دهند. آیا درباره اجرای این توافقنامه
اطمینان دارید؟
ظریف گفت این توافقنامه کاملا روشن است. ما با رئیس جمهور آمریکا توافق
کرده ایم و رئیس جمهور آمریکا نیز مجبور خواهد بود بی وقفه این توافقنامه
را اجرا کند و اجرای تحریمهایی را که کنگره تصویب کرده است، متوقف کند. اگر
کنگره تصمیم به وضع تحریمهای جدید علیه ایران بگیرد، مفاد توافقنامه را
نقض کرده است و به جامعه بین المللی نشان خواهد داد که این آمریکاست که نمی
خواهد راه حلی صلح آمیز را برای این مسئله دنبال کند، نشان خواهد داد این
آمریکاست که می خواهد اراده خود را تحمیل کند. هر چه در داخل آمریکا اتفاق
بیفتد، به نظر من احتمالا کنگره این توافقنامه را رد می کند اما رئیس جمهور
این قدرت را دارد که رای کنگره را وتو کند، همچنین در سنای آمریکا به علت
وجود چهل و دو رای در مخالفت با طرح عدم تصویب توافقنامه، احتمالا اصلا طرح
موجود علیه این توافقنامه تصویب نخواهد شد. معادلات و شرایط سیاست داخلی
آمریکا هر چه که باشد، طرف ما نظام سیاسی داخلی آمریکا نیست، در واقع هیچ
دولتی با معادلات و ساختار سیاست داخلی کشوری دیگر کار ندارد و تعامل نمی
کند، دولتها با یکدیگر به عنوان واحدهایی مشخص تعامل دارند و فرقی نمی کند
شرایط داخلی و نظام سیاست داخلی آن کشور چگونه باشد.
بنابراین ما با رئیس جمهور آمریکا طرف هستیم و رئیس جمهور آمریکا بر
اساس قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد موظف به اجرای این توافقنامه است
و این وظیفه همه رؤسای جمهور بعدی آمریکا نیز خواهد بود و فرقی نمی کند
رئیس جمهور بعدی جمهوری خواه یا دموکرات باشد. بنابراین من درباره سیاست
داخلی آمریکا صحبت نمی کنم بلکه درباره قانون بین المللی صحبت می کنم. بر
اساس قوانین بین المللی دولتها مسئول تعهدات و قولهایی هستند که به جامعه
بین المللی می سپارند. آنها نمی توانند مسائل سیاست داخلی را بهانه ای برای
فرار از مسئولیتهای خود قرار دهند. به همین شکل وظیفه دولت آمریکاست که
این توافقنامه را اجرا کند. ما نیز نظام پارلمانی خودمان را داریم. اگر
پارلمان ما این توافقنامه را رد کند، ما نمی توانیم این توافقنامه را اجرا
کنیم و این خود پایان این توافقنامه است. ما نمی توانیم این مسئله را بهانه
کنیم که پارلمان ما این توافقنامه را رد کرد بنابراین ما می توانیم همچنان
توافقنامه را داشته باشیم اما آن را اجرا نکنیم. رهبر معظم کشورمان نظر
خود را خیلی شفاف درباره توافقنامه بیان کرده است ، او از مذاکرات هسته ای
حمایت کرد، او خیلی روشن گفت که حرف نهایی درباره مذاکرات را مجلس ایران
خواهد زد ، و اکنون نیز پارلمان در حال بررسی این توافقنامه است.
حال ما منتظر شورای امنیت ملی و مجلس هستیم تا تصمیم خود را اعلام
کنند. هر تصمیمی اتخاذ شود در چارچوب قانون اساسی خواهد بود. رهبر معظم به
روشنی گفته است که او تصمیم نخواهد گرفت و اجازه می دهد پارلمان یا شورای
امنیت ملی در این خصوص تصمیم بگیرد. درباره حرفهای رهبر معظم درباره آمریکا
، او گفته است مذاکره با آمریکا به مسئله هسته ای محدود بود. او در گذشته
گفته بود که ما نحوه رفتار آمریکا را در مذاکرات زیر نظر داریم و نحوه عمل
آمریکا به تعهداتش بر اساس توافقنامه را نیز زیر نظر خواهیم داشت. متاسفانه
ما در دو ماه گذشته شاهد اظهار نظرهایی از واشنگتن بوده ایم که نمی تواند
باعث اعتمادسازی شود و به همین علت است که او می گوید با چنین رفتارهایی ،
ما نباید مذاکرات دیگری با آمریکا انجام دهیم. البته این بدان معنا نیست که
او توافقنامه هسته ای را تضعیف می کند، زیرا توافقنامه هسته ای چیزی بود
که همه در ایران گفتند باید ادامه پیدا کند، و اکنون مجلس و شورای امنیت
ملی آن را بررسی می کنند و تصمیم نهایی را آنها خواهند گرفت.
ظریف درباره بحران آوارگان و پناهجویان در اروپا گفت متاسفانه اکنون اروپا
شاهد پیامدهای بحرانی است که نتیجه افراطی گری و خشونت در منطقه ماست. اگر
بخواهیم به ریشه های این افراطی گری و خشونت نگاه کنیم، این مسئله به تجاوز
نظامی به عراق باز می گردد و اکنون نیز مداخله در امور داخلی سوریه به آن
دامن زده است که با ارسال تسلیحات برای عناصر تندرو در داخل سوریه ادامه
دارد. در واقع افراد تندرو از خارج و از طریق برخی کشورهای همسایه به سوریه
اعزام می شوند. هر ماه بیش از یک هزار نفر از هشتاد و دو کشور جهان به
سوریه می آیند تا در چیزی مشارکت کنند که اصلا اسلامی نیست بلکه کاملا
افراطی است زیرا خشونت علیه انسانهای بیگناه در سوریه است . در این شرایط
تندروها آموزش می بینند و مجددا به کشورهای خود باز می گردند. به همین علت
این مشکلی جهانی است. کاری که دولت آمریکا و متحدانش می توانند انجام دهند
این است که به رای مردم سوریه احترام بگذارند. ما مدتهاست می گوییم که باید
برای بحران سوریه راه حلی سیاسی پیدا شود، راه حلی که به اصلاحات و
انتخابات منتهی شود، انتخاباتی که تحت نظارت سازمان ملل متحد باشد. اما
برخی از کشورهای خارجی اصرار دارند آنها باید تعیین کنند چه کسی در این
انتخابات نامزد شوند و چه کسانی نامزد نشوند. روشن است که تصمیم گیری در
این خصوص نباید توسط دولتهای خارجی انجام شود، بلکه این مردم سوریه هستند
که باید در این خصوص تصمیم بگیرند. در واقع به همین علت است که ما در چهار
سال گذشته شاهد خونریزی و کشتار در سوریه بوده ایم. چهار سال پیش وقتی این
اتفاقات شروع شد ، برخی دچار توهم شده بودند که دولت سوریه در عرض سه هفته
سقوط خواهد کرد و در نتیجه همین توهم و خیال پردازی ، آنها تسلیحات را به
داخل سوریه سرازیر کردند، آنها پول به داخل سوریه سرازیر کردند، آنها
تندروها را به داخل سوریه فرستادند، و اکنون ما شاهد بحرانی هستیم که ابعاد
آن بسیار گسترده تر از خود منطقه است. بحران آوارگان و پناهجویان در اروپا
زنگ خطری برای دوستان اروپایی ماست تا از خواب بیدار شوند و این واقعیت را
درک کنند که مردم سوریه در چه شرایطی زندگی می کنند، اکنون زمان خوبی است
که همه با یکدیگر متحد شوند و به راه حلی برای بحران سوریه برسند، توهمات و
خیال پردازیها را کنار بگذارند و به واقعیات نگاه کنند و به واقعیت افراط
گرایی نگاه کنند، ببینند واقعیت خشونت در منطقه ما چیست، و راه حلی سیاسی
برای مشکلات پیدا کنند. اگر آنها در این خصوص جدی باشند، مطمئن هستم که
ایران، چین و دیگر کشورهای منطقه در راه حلی که برای منطقه پایدار باشد،
مشارکت خواهند کرد.
ظریف درباره موضوع مقابله با داعش در منطقه گفت به نظر من از همه نیروهایی
که علیه افراطی گری و خشونت هستند، استقبال می شود و چین و ایران مهمترین
نیروهایی هستند که علیه این تهدید موضع گیری کرده اند. جنگ علیه افراطی
گری، مبارزه ای جهانی است. این مشکل یک کشور خاص نیست. افراطی گری هیچ مرزی
نمی شناسد و این برای همه ثابت شده است. آسیای مرکزی قربانی افراطی گری
است، گروههای افراطی و تندرو در افغانستان فعالیت می کنند، در اینجا
گروههای افراطی هستند، در عراق و سوریه و یمن گروههای افراطی و تندرو وجود
دارند. اینها مشکلاتی هستند که همه با آن روبرو هستند، به نظر من همه باید
برای مقابله با افراطی گری و گروههای تندرو با یکدیگر همکاری کنند.
مجری گفت چند روز پیش ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه برای اولین
بار علنا گفت مشاوران نظامی روسیه در حمایت از نیروهای دولت سوریه در این
کشور مستقر هستند. آیا از این حرف متعجب نشدید؟
ظریف گفت نه خیر، زیرا به نظر من مهم است هر کسی که می تواند، به مقابله با
نیروهای افراطی کمک کند و اکنون این نیروهای افراطی همه تلاش خود را برای
تضعیف سوریه و عراق و دیگر جاهای منطقه متمرکز کرده اند. متاسفانه آنچه که
به عنوان ائتلاف بین المللی علیه داعش شناخته می شود، هیچ کار مهم و قابل
توجهی برای شکست دادن این تهدید انجام نمی دهد، از این رو مهم است که به
روند شکست این تهدید کمک کنیم و لازم است به این منظور همکاری بین المللی
جدی وجود داشته باشد، من معتقدم همه باید به این تلاشها بپیوندند و با
افراطی گری مبارزه کنند. این بخشی از راه حل سیاسی در سوریه است.
مجری گفت نظر شما درباره تعارضات فرهنگی و دینی که ممکن است مانعی
بر سر راه سیاستمداران اروپایی برای قبول مهاجران باشد و جلوی عمل به وظایف
بشردوستانه را بگیرد چیست؟
ظریف گفت به نظر من ما باید به دنبال راه حلی دائمی برای این بحران باشیم.
پیدا کردن راه حلهای کوتاه مدت نمی تواند راه حلی جدی باشد. راه حل دائمی
به این معناست که به افراطی گری و خشونت در منطقه ما پایان داده شود و در
عین حال نوعی گفتگوی میان مذاهب در اروپا برقرار شود زیرا خارجی ستیزی در
اروپا مشکلی جدی است و این مشکل با بحران سوریه آغاز نشد و از قبل در اروپا
وجود داشته است همانطور که مسلمانان از قبل در اروپا حضور داشته اند. در
آمریکا افراد دیوانه و دچار انحرافات فکری به کلیساها حمله کردند، آنها به
کسانی حمله کردند که مسلمان نبودند بلکه مسیحی بودند یا متعلق به دیگر فرقه
ها و ادیان بودند. آنها این حملات را با انگیزه های مختلفی انجام دادند.
در نروژ فردی دیوانه مرتکب قتل عام در یک اردوگاه بازپروری شد. افراد
دیوانه و دچار انحراف فکری در اشکال و رنگهای مختلف ظاهر می شوند. نمی توان
به علت اینکه عاملان آن حملات مسیحی هستند، کاری با آنها نداشت زیرا در هر
حال آنها افرادی دیوانه هستند. آنها با تکیه بر برخی باورهای افراطی و
عوام فریبانه سعی می کنند به اهداف سیاسی خود برسند یا دیدگاهی سیاسی را به
کرسی بنشانند و فرقی نمی کند این دیدگاه سیاسی تا چه حد منحرف و ناپسند
باشد. بنابراین لازم است راهی برای جلوگیری از این برداشتهای غلط پیدا
کنیم. اگر به همه جرائمی که تا کنون اتفاق افتاده است نگاه کنید ، می بینید
بیشتر جنایات و قتل عامها را غیر مسلمانان انجام داده اند. بنابراین معنا
ندارد هر جرم و جنایتی که اتفاق می افتد، به دنبال این باشیم که میان
مسلمانان عامل آن را پیدا کنیم و آن را به اسلام ربط دهیم.
مجری گفت آیا پیش بینی می کنید که یک روزی مسلمانان در اروپا
جمعیتشان بیشتر از مسیحیان شود و در نتیجه به تهدیدی برای مسیحیت در اروپا
تبدیل شوند.
ظریف گفت به نظر من ما نباید اسیر چنین تفکرات هشدارآمیز درباره آینده
باشیم. شاید برخورد بیش از حد ساده انگارانه با مشکلات برای برخی جالب و
مطلوب باشد اما واقعیت این است که ما در جهانی مرتبط به هم و در هم تنیده
زندگی می کنیم. ما در دنیایی جهانی شده زندگی می کنیم. در چنین دنیایی همگی
باید با همدیگر زندگی کنیم و نیاز است یاد بگیریم درباره یکدیگر تحمل
پذیری داشته باشیم. لازم است همگی یاد بگیریم با یکدیگر گفتگو داشته باشیم
تا بتوانیم آینده ای بهتر را برای همه پیدا کنیم. ما دیگر نمی توانیم
مشکلات را مختص به جای خاصی بدانیم ، مشکلات جهانی می شود و تا زمانی که
این مسئله را درک نکنیم، نمی توانیم مشکلات را حل کنیم، در واقع دیگر مشکلی
خاص خاور میانه یا اروپا وجود ندارد، همه مشکلات چه بهداشتی و مربوط به
شیوع بیماری باشد یا مربوط به تروریسم و گسترش آن باشد ، دیگر محدود به
منطقه ای خاص نیستند و به سرعت جهانی می شوند بنابراین همه ما باید یاد
بگیریم با همکاری یکدیگر ، با گفتگو با یکدیگر ، با گوش کردن به حرفهای
یکدیگر که مهمتر از حرف زدن با یکدیگر است ، به دنبال آینده ای بهتر باشیم.
