به گزارش نفت ما ، خبرگزاری ها گزارش داده اند در حالی که هنوز ایران آمادگی خود را برای شرکت در طرح فریز نفتی که قرار است 20 مارس در مسکو برگزار شود، اعلام نکرده است ،برخی منابع مطلع از احتمال عدم برگزاری نشست فوق خبر داده اند. متاسفانه هیات های نمایندگی اعضای اوپک ایران را بزرگترین مانع در اجرای این طرح اعلام کرده اند و شرط پاینبدی خود به این طرح را به موافقت ایران گره زده اند. این در حالیست که به خاطر تحریم، کشورهایی همچون عراق، عربستان و روسیه سهم ایران را در بازار تصاحب کرده اند. اژانس بین المللی انرژی نیز در گزارش ماهانه اخیر خود روند بازگشت ایران به بازار را کندتر از آنچه پیش بینی می شد، ارزیابی کرده است.
«سمیه نوظهوری» کارشناس خاورمیانه و تحلیلگر انرژی در مورد تاثیر طرح فریز نفتی بر اقتصاد نفتی ایران در پسا تحریم به «آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی-نفت ما» گفت: با توجه به دستیابی به توافق هسته ای و اجرای آن و رفع تحریمها، نمی توان به سرعت اثرگذاری بر بازار جهانی نفت را انتظار داشت یعنی اثر آنی نخواهد داشت ولی به علت افزایش تولید ایران در میان مدت و دراز مدت تاثیرگذارخواهد بود. اقتصاد ایران ذاتا اقتصادی نفتی بوده و صنعت نفت ایران به علت سال ها تحریم، درجذب سرمایه گذاری های خارجی توفیقی نداشته است. باید توجه داشت تا زمانی که موانع متعدد در جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی و در کنار آن لغو عملی تحریمها صورت نگیرد، اتفاق محسوسی در بازار جهانی نفت رخ نمی دهد و نباید انتظار معجزه داشت. وضعیت اقتصادی ایران به گونه ای نیست که ذخایر ارزی داشته باشد، در نتیجه اقتصاد نفت زده ایران از تحریم های بین المللی لطمات بسیاری دیده است و از این حیث سایر بخش های صنعتی و اقتصادی ما نیز تحت الشعاع قرار گرفته است. البته یکی از مسائلی که در نتیجه اجرای برجام رخ می دهد، اینست که ایران می تواند به مانند گذشته در اوپک از وزنه بیشتری برخوردار شود. در اوپک قدرت در دستان کشوری است که دارای بشکه بیشتری باشد یعنی تولید بیشتری داشته باشد و به تبع آن، کشورهای صادرکننده نفت به همان درجه ذخیره ارزی شان قدرت مانور پیدا می کنند در نتیجه ایران نباید خود را از این قدرت بالقوه محروم سازد. این کارشناس تاکید کرد که ایران به هیچ وجه نباید به طرح فریز نفتی بپیوندد، چون پیوستن به این طرح مغایر برنامه ها و سیاستهای اعلامی وزرات نفت مبنی بر افزایش تولید و صادرات بوده و به نوعی خود تحریمی می باشد.
این کارشناس خاورمیانه با تاکید بر مولفه نفت در رقابت منطقه ای ایران و عربستان افزود: عربستان همواره از حربه نفت علیه ایران استفاده بسیاری کرده است. کشوری که هیچ یک از شاخصه های توسعه را به درستی ندارد، اما به واسطه وجود نفت و درآمدهای سرشار آن در میان 20 قدرت اقتصادی برتر دنیا قرار گرفته است و از همین ابزار نفت در سیاست خارجی خود در قبال پرونده هسته ای ایران و دیگر مسائل منطقه بهره برداری کرده است. عربستان با عرضه بیشتر خود در طول مذاکرات ایران و قدرتهای جهانی سعی در جبران کاهش عرضه نفت ایران داشت، تا بازار از نبود نفت ایران مشکلی نداشته باشد و در جریان گفتگوها نرمش کمتری به ایران نشان داده شود. نگرانی عربستان اینست که با بازگشت مجدد ایران به بازارهای اصلی نفتی دنیا و قرار گرفتن در نظم نوین استراتژیک، ممکن است جایگاه منطقه ای عربستان تضعیف شود. لذا ایران باید در محیط بین المللی به گونه ای بازی کند (بازیگری قوی باشد)- با دوستان و شرکای فراوان- که رقبایش امکان ایزوله کردن آن را از اقتصاد جهانی و پروسه های سیاسی نداشته باشند. عربستان با توجه به بیش از 500 میلیارد دلار ذخیره ارزی خود، می تواند تا 2 سال آینده بدون درآمد نفت به حیات خود ادامه دهد. کویت نیز 250 میلیارد دلار ذخیره ارزی دارد و امارات متحده عربی با توسعه فعالیت های متفرقه تجاری و سازمانی عملاً نفت را به فعالیتی دست دوم تبدیل کرده است. روسیه نیز که به دنبال نجات اقتصاد خود در شرایط کاهش قیمت نفت است، به دنبال آنست با توجه به مولفه های ژئوپلیتیک همچون مبارزه با داعش با دادن امتیاز به کشورهایی عربی خلیج فارس اوپک، رهبری آنها را در بازار انرژی در دست بگیرد به گونه ای که برخی از واژه «روپک» به جای اوپک استفاده می کنند.
این تحلیلگر انرژی در پایان مورد استفاده از موقعیت و ظرفیتهای بالقوه ایران در حوزه انرژی در پساتحریم اظهار داشت: نفت برای ایران هم روئین تن بوده هم و هم چشم اسفندیار. باتوجه به لغو تحریمها ایران می تواند از ظرفیت استراتژیکی خود نه تنها در زمینه نفت و انتقال انرژی در خلیج فارس، بلکه از لحاظ جغرافیایی نیز از موقعیت ممتاز خود در ترانزیت گاز و برق بهره ببرد و در نتیجه ایران می تواند به هاب انرژی منطقه تبدیل شود و از پاشنه آشیل خود یعنی تکیه بر نفت به تدریج رهایی یابد.
فاتیما رضایی/نفت ما